Phát hành trái phiếu là việc doanh nghiệp chào bán trái phiếu cho nhà đầu tư nhằm mục đích huy động vốn. Trái phiếu doanh nghiệp được phát hành qua hai hình thức chính, gồm phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng.
Phát hành riêng lẻ và ra công chúng
Phát hành riêng lẻ hay còn gọi là chào bán riêng lẻ là việc doanh nghiệp bán trái phiếu của mình cho một số lượng nhà đầu tư nhất định. Theo quy định hiện hành, đối tượng được phép mua trái phiếu dưới hình thức phát hành riêng lẻ là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và nhà đầu tư chiến lược. Trong đó, số lượng nhà đầu tư chiến lược không quá 100 nhà đầu tư trong một đợt chào bán.
Phát hành ra công chúng hay còn gọi là chào bán ra công chúng, là việc doanh nghiệp bán trái phiếu cho một số lượng lớn nhà đầu tư không xác định. Theo pháp luật hiện hành, chào bán trái phiếu ra công chúng là việc doanh nghiệp chào bán theo một trong các phương thức sau đây:
- Chào bán thông qua phương tiện thông tin đại chúng;
- Chào bán cho từ 100 nhà đầu tư trở lên, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp;
- Chào bán cho các nhà đầu tư không xác định.
Điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ và phát hành trái phiếu ra công chúng
Chào bán riêng lẻ
- Là công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam.
- Thanh toán đủ cả gốc và lãi của trái phiếu đã phát hành hoặc thanh toán đủ các khoản nợ đến hạn trong 03 năm liên tiếp trước đợt phát hành trái phiếu (nếu có);
- Đáp ứng các tỷ lệ an toàn tài chính, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động.
- Có phương án phát hành trái phiếu được phê duyệt và chấp thuận.
- Có báo cáo tài chính năm trước liền kề của năm phát hành được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán đủ điều kiện.
- Đối tượng tham gia đợt chào bán là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, nhà đầu tư chiến lược.
Chào bán ra công chúng
- Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên.
- Hoạt động kinh doanh của năm liền trước phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế; không có các khoản nợ phải trả quá hạn trên 01 năm;
- Có phương án phát hành, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ đợt chào bán.
- Có cam kết thực hiện nghĩa vụ đối với nhà đầu tư về điều kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và các điều kiện khác;
- Có công ty chứng khoán tư vấn hồ sơ đăng ký chào bán trái phiếu ra công chúng.
- Tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà chưa được xóa án tích.
- Có kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với tổ chức phát hành trái phiếu theo quy định của Chính phủ về các trường hợp phải xếp hạng tín nhiệm và thời điểm áp dụng.
- Tổ chức phát hành phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua trái phiếu của đợt chào bán.
- Tổ chức phát hành có cam kết và phải thực hiện niêm yết trái phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán.
Hình thức phát hành trái phiếu phổ biến tại Việt Nam
Tại Việt Nam, phần lớn các trái phiếu được phát hành theo hình thức chào bán riêng lẻ. Theo báo cáo thị trường trái phiếu của Công ty Chứng khoán VnDirect, trong quý II/2021, tổng giá trị TPDN phát hành đạt mức 134.703 tỷ đồng. Trong đó có 85 doanh nghiệp phát hành 122.005 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ, chiếm 90,57% tổng giá trị phát hành. Thực trạng trên cũng đã diễn ra trong nhiều năm trở lại đây.
Nguồn: Fiin Ratings, FiinPro Platform
Nguyên nhân chủ yếu của thực trạng này do doanh nghiệp bị siết chặt các quy định về phát hành trái phiếu ra công chúng như phải trình bày qua Ủy ban chứng khoán, phải đáp ứng các điều kiện về vốn điều lệ và điều kiện về hoạt động,...
Tuy nhiên, thực trạng trên có thể sẽ thay đổi đáng kể trong thời gian tới. Nguyên nhân chính là do việc thay đổi khung pháp lý về phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
- Theo:
- Nguyễn Dương
- Nguồn:
- ProFin
